W tegorocznym kongresie Open Eyes Economy Summit przedstawiono drugą edycję, wspieranego przez Fundację Wolności Gospodarczej, Indeksu Wiarygodności Ekonomicznej Polski. Ekspercki raport ekonomistów pod kierownictwem prof. dr hab. Jerzego Hausnera wziął pod uwagę 8 obszarów tematycznych, a wśród nich: praworządność i bezpieczeństwo obrotu gospodarczego, swoboda działalności gospodarczej, finanse publiczne i system podatkowy, stabilność systemu finansowego i pieniądza, ochrona i bezpieczeństwo pracy, jakość usług publicznych i infrastruktury publicznej, respektowanie zobowiązań międzynarodowych oraz (po raz pierwszy w indeksie) sprawa ochrony środowiska i zmian klimatu.
Za Polską jedynie Węgry
Eksperci sporządzili odpowiednie rekomendacje jak odbudować nieustannie spadającą od 2015 roku (co potwierdziły poprzednie edycje) wiarygodność ekonomiczną Polski. Co istotne, 22 listopada na kongresie Open Eyes Economy Summit przedstawiono też wyliczenia indeksu także dla innych w sytuacji podobnej do Polski. Chodzi tu konkretnie o kraje Grupy Wyszehradzkiej, do której poza Polską należą Czechy, Słowacja oraz Węgry. Wyniki są dla wszystkich zbadanych państw widocznie niekorzystne, a w szczególności dla Polski, która uzyskała -2,65 punktów (gorzej jedynie Węgry z wynikiem -2,88). Przed Polską uplasowały się Czechy (-1,65) oraz Słowacja (-1,42). Obszarem, w którym wypadamy najgorzej, jest wiarygodność finansów publicznych (-3,65). Wszyscy w regionie wypadają znacznie lepiej – Węgry z lokatą -1,28, a także Czechy i Słowacja ze wskaźnikami dodatnimi. Zdecydowanie najgorzej wypadła Polska pod kątem stabilności pieniądza i systemu finansowego, a indeks wiarygodności osiągnął -9,95 punktów (najniżej w historii pomiaru).
“Elementem wiarygodności ekonomicznej jest również tworzenie warunków dla dostępu do zatrudnienia, uczciwych warunków pracy, a także wysokiej jakości usług publicznych sprzyjających spójności społecznej. Dlatego do Indeksu wiarygodności ekonomicznej włączyliśmy te wymiary. W wymiarze zatrudnienia i usług publicznych w Polsce obserwujemy stałą poprawę. Jednak w przypadku wymiaru związanego z zatrudnieniem Polska pozostaje w tyle za krajami z Grupy Wyszehradzkiej. Powinniśmy dalej ograniczać niestandardowe zatrudnienie i promować uczenie się przez całe życie” – podkreśla prof. dr hab. Agnieszka Chłoń-Domińczak.
Co zrobić, żeby Polska odzyskała wiarygodność ekonomiczną?
Autorzy raportu zawarli 34 rekomendacje dotyczące każdego z badanych obszarów badanych obszarów. Przede wszystkim zdaniem autorów raportu należy przywrócić przejrzystość finansów publicznych poprzez wprowadzenie obowiązku publikowania planów finansowych wszystkich jednostek budżetowych do ustawy budżetowej zgodnie z metodologią stosowaną przez instytucje Unii Europejskiej, a także zmiana akcentu w ustawie na deficyt sektora finansów publicznych, deficyt całego budżetu centralnego i deficyt podsektora ubezpieczeń społecznych. Podkreśla się konieczność reformy instytucjonalno-organizacyjnej oraz redefinicji “budżetu państwa”. Odnośnie stabilności pieniądza eksperci sugerują zwolnienie odsetek od depozytów z podatku od zysków kapitałowych (podatek Belki) oraz likwidację podatku bankowego. Nie bez znaczenia pozostaje także zagadnienie usług i infrastruktury publicznej. Eksperci apelują o zwiększenie ich jakości, tak samo jak zadbanie o jakość systemu ochrony zdrowia oraz edukacji na wszystkich szczeblach. Bardzo istotna jest także poprawa jakości procesu stanowienia prawa. W tej chwili to rządowe projekty ustaw obłożone są wyższymi wymogami legislacyjnymi. Autorzy indeksu chcieliby jednak, by pod kątem praworządności wprowadzić obowiązkową ocenę skutków regulacji (OSR) ex ante dla każdego projektu ustawy.
Zobacz, jak wiarygodność ekonomiczna Polski wypadła na tle krajów Grupy Wyszehradzkiej w 2022 roku
Przeczytaj wnioski z poprzedniej edycji Indeksu Wiarygodności Ekonomicznej Polski