Autor: FWG
W trzydziestą piątą rocznicę przemian ustrojowych i gospodarczych w Polsce, wraz z innymi organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz wolności, rozwoju i rządów prawa, przedstawiamy 5 kluczowych obszarów reform, które pozwolą na przywrócenie dynamiki rozwoju Polski i poprawę jakości życia obywateli.
Ostatnia dekada, w tym dwie kadencje rządów poprzedniej większości, ujawniła i uwypukliła problemy, które w dłuższej perspektywie negatywnie wpłyną na szybki i stabilny rozwój Polski. Brak strukturalnych reform (a często wręcz antyreformy), m.in. w obszarze finansów publicznych czy systemu emerytalnego, nieefektywne i upolitycznione instytucje, rozdęta polityka społeczna czy istotne zwiększenie roli państwa w gospodarce już teraz oddalają Polaków od osiągnięcia przez nich poziomu życia, jakim cieszą się mieszkańcy Zachodu.
Mimo niewielkich postępów w obszarze praworządności czy poprawy relacji z Unią Europejską, ubiegłoroczna zmiana władzy nie przyniosła jak dotąd istotnej zmiany podejścia do polityki gospodarczej i innych kluczowych spraw z punktu widzenia państwa i obywateli. W wielu obszarach widzimy kontynuację szkodliwych praktyk poprzedniego rządu, które stoją w sprzeczności z zasadami wolności gospodarczej i państwa prawa – podstawami długofalowego rozwoju państwa, dobrobytu obywateli i planowania przez nich bezpiecznej i stabilnej przyszłości.
Dlatego, jako organizacje pozarządowe działające na rzecz zwiększania zakresu wolności, rozwoju i rządów prawa, w trzydziestą piątą rocznicę przemian ustrojowych i gospodarczych w Polsce apelujemy do rządzących i przypominamy im o konieczności przeprowadzenia kluczowych reform gwarantujących przestrzeganie wolności gospodarczej i praworządności:
Polska ma jeden z najwyższych deficytów w Unii Europejskiej, a duża część zadłużenia sektora instytucji rządowych i samorządowych znajduje się poza definicją państwowego długu publicznego. Proponujemy ograniczenie niepotrzebnych wydatków i podjęcie działań przywracających stabilność finansów publicznych, a także przywrócenie znaczenia limitu długu publicznego, który jest opisany w art. 216 Konstytucji, oraz przejrzystości i jedności zarządzania finansami publicznymi, która jest chroniona przez art. 219 Konstytucji.
Przepisy utrudniające prowadzenie biznesu sprawiają, że Polska znajduje się wśród państw Unii Europejskiej o najniższym poziomie wolności gospodarczej. Dodatkową barierę dla rozwoju stanowi skomplikowany i nieprzejrzysty system podatkowy. Ograniczenie nadmiaru regulacji pozwoli na lepsze wykorzystanie potencjału polskich przedsiębiorców i zwiększenie konkurencyjności – przyczyniając się tym samym do wzrostu dobrobytu obywateli. Konieczna jest też zmiana systemu podatkowego na taki, który sprzyjałby dalszemu wzrostowi gospodarczemu.
Sektor państwowy w Polsce jest jednym z największych w OECD. Historia, także ta najnowsza, pokazała, że państwowe firmy, nad którymi rządzący mają kontrolę, podejmują decyzje motywowane politycznie, a nie ekonomicznie. Państwowe firmy skupiają się na realizowaniu nośnych politycznie planów danej większości rządzącej. Pozwala to politykom zdobywać popularność i realnie zaburza równą konkurencję wyborczą. Postulujemy odejście od idei państwa będącego właścicielem przedsiębiorstw i przekazanie ich na uczciwych zasadach w ręce prywatnych inwestorów.
Rządzący powinni skupić się nie na próbach przywracania dawnych standardów, ale na tworzeniu państwa prawa odpowiadającego na wyzwania trzeciej dekady XXI wieku. Kluczowe jest odbiurokratyzowanie i zapewnienie niezależności sądownictwa, wprowadzenie zasad wyboru na stanowiska kierownicze w instytucjach państwa według klucza merytorycznego, a nie politycznego, oraz uodpornienie ich przed zakusami każdej większości parlamentarnej, która rządzić będzie w przyszłości. Ponadto trzeba wreszcie wyeliminować takie praktyki jak nadużywanie aresztów tymczasowych czy przewlekłość postępowań.
Prawo powinno być tworzone w sposób transparentny, z aktywnym udziałem ekspertów, przedsiębiorców i obywateli. Wszelkie odstępstwa od standardów dobrej legislacji powinny być zarezerwowane dla sytuacji nadzwyczajnych, których władza nie mogła wcześniej przewidzieć. Ponadto, prawo powinno być systematycznie monitorowane z punktu widzenia osiągnięcia celów, jakie miało pierwotnie realizować, czemu służyć powinny rzetelne i merytoryczne oceny skutków regulacji.
Zrealizowanie tych postulatów pozwoli polskiemu państwu skutecznie odpowiadać na wyzwania, zarówno współczesne, jak i spodziewane w niedalekiej przyszłości, a także stworzy solidne podstawy dla dalszego rozwoju kraju i poprawy dobrobytu obywateli. Jesteśmy też przekonani, że dzięki tym reformom oraz budowie mądrych koalicji z innymi państwami członkowskimi Unii Europejskiej na rzecz usuwania barier dla funkcjonowania wolnego rynku, Polska może stać się liderem odbudowy konkurencyjności Unii Europejskiej względem innych gospodarek świata.
Apelujemy o odwagę i determinację w dążeniu do tych reform. Jako inicjatorzy tej deklaracji, oferujemy nasze wsparcie i wiedzę w procesie ich przygotowania oraz jesteśmy gotowi służyć pomocą na każdym etapie ich realizacji.
Sygnatariusze:
Nie marnotrawmy publicznych pieniędzy [Okiem Liberała]